Yüksək hərarət əslində bir xəstəlik olmasa da, bədənə daxil olan mikroblar və peyvəndlər kimi xarici orqanizmlərin olmasının bir xəbərçisidir və bədəndə bir infeksiya olduqda, hərarət xəstəliklərə qarşı müdafiə mexanizminin reaksiyası olaraq, meydana gəlir. Yüksək hərarət bədəndə qulaq infeksiyaları, yoluxucu xəstəliklər, yuxarı və alt tənəffüs yolu infeksiyaları, peyvəndlər, diş çıxarma, sidik yolları infeksiyaları, metabolik xəstəliklər, istilik vurması, revmatik və viral xəstəliklər kimi səbəblərə görə görülə bilər.
Yüksək hərarət neçə dərəcədir? Normal bədən istiliyi 36,5 ilə 37,5 arasında olduğu halda, 38 dərəcə və daha yüksək dərəcə yüksək hərarət deməkdir və onu azaltmaq üçün müdaxilə tələb olunur.
Hərarət necə və harada ölçülür? Bədən istiliyinin ən sağlam ölçüldüyü bölgələr dil altı, rektal, qoltuqaltı və qasıq nahiyəsidir. Hərarət temperaturu köhnə tip civə termometrləri, rəqəmsal termometrlər və uzaqdan qulaq və ya alın termometrləri ilə yoxlanıla bilər.
Uşaqlarda yüksək hərarətin əlamətləri hansılardır?
Ümumiyyətlə, yüksək hərarət əlamətləri halsızlıq, yorğunluq, tərləmə, spazm və sayıqlamalardır. Spazmlar müvəqqəti ola bilər, lakin qızdırma konvulsiyaya çevrildiyi üçün ən qısa müddətdə həkimə müraciət edilməlidir.
Uşaqlarda yüksək hərarəti necə düşürmək olar? Hər şeydən əvvəl, ana və ata panikaya düşməməli və uşaqdakı simptomları daim müşahidə etməlidir. Hərarətin ölçülməsi hər yarım saatda bir aparılmalı və həkimə məlumat verilməlidir.
Paltar azaldılmalı, örtülməməlidir. Uşaqlarda yüksək hərarət tez-tez üşumək və üşütmə simptomları verdiyindən, valideynlər uşağı daha çox örtürlər və ya uşaq üşüməsin deyə qat-qat geyindirirlər. Lakin yüksək hərarətli uşağın hərarətinin daha çox qalxmaması və düşməsi üçün paltar azaldılmalı və uşağın üstü örtülməməlidir. Uşaq alt geyimdə qala bilər.
Soyuq Tətbiq Edilməlidir. Uşağın alnına, oynaqlarına, büküş hissələrinə, boynuna və ayaq altına bədən istiliyini azaltmaq üçün sərin suya batırılmış parçalar qoyularaq, hərarətin düşməsinə dəstək verilməlidir. Soyuq tətbiq heç vaxt buz və ya buz batareyaları ilə edilməməlidir. Bir az sərin, normal temperaturlu su uşağın atəşini azaltmağa kömək edəcəkdir. Uşaqlarda yüksək hərarət halında, soyuq tətbiq olunan suya sirkə və spirt kimi şeylərin əlavə edilməsindən qaçınmaq lazımdır. Alovu azaltmaq üçün təmiz su kifayət edəcəkdir.
Otaq temperaturu azaldılmalıdır. Xüsusilə körpələr olan evlərdə, körpə üşüməsin və ya xəstələnmədiyini nəzərə alaraq otaq istiliyinin 25 dərəcədən yuxarı tutulmasına çalışılır, ancaq otaq istiliyinin normal temperaturdan çox olması və uşağı qat-qat geyinməsi də yüksək hərarətə səbəb olur. Uşaqlarda yüksək hərarətin düşməsini dəstəkləyən şeylərdən biri də otağı havalandırmaq və otaq istiliyini 20-25 dərəcə arasında saxlamaqdır.
İlıq bir duş aldırılmalı. Valideynlərin müşahidəsi ilə uşağın paltarları azaldılsa və soyuq tətbiqi yüksək hərarəti azaltmasa, ilıqi bir duş almaq yüksək hərarəti azaltmaq üçün böyük kömək olacaqdır. Bununla birlikdə, uşağın hərarətinin tez bir zamanda düşməsi fikri ilə, çox soyuq su ilə çimmək uşağın bədəninin şoka və tutulmasına səbəb ola bilər, bu səbəbdən suyun isti olmasına diqqət edilməlidir. Yüksək qızdırma zamanı suyun istiliyini ölçən cihazlardan kömək almaq olar. Uşağın yüksələn atəşi ilə hamama girəcəyi suyun temperaturu 29-32 dərəcə aralığında ola bilər.
Maye qəbulu artırılmalıdı. Yüksək hərarəti olan uşaq tərləmə əlamətlərini göstərdiyindən daha çox maye itirəcəkdir. Qızdırma ilə ishal və qusma müşahidə olunursa, həddindən artıq maye itkisi bədəndə təhlükə yarada bilərsə, uşağa su, evdə sıxılmış meyvə suyu kimi içkilərlə maye əlavələri verilməlidir.
Hərarət düşürücü verilebilir. Hərarət 39 dərəcəyə yaxınlaşarsa və yuxarıdakı tətbiqlər uşağın hərarətinin azalmasına kömək etmirsə, hərarətsalıcı şərbətləri mütəxəssis pediatrınızla məsləhətləşərək hər 6 saatda bir verilə bilər. Bununla birlikdə şərbətlərin saat intervalı çox yaxın olmalıdır. Qızdırma hələ 38 dərəcəyə yaxınlaşırsa və yuxarıda göstərilən praktika görülməyibsə, valideynlər körpəni dərhal şərbətə tutmamalıdırlar.
İlk 3 ayda hərarətdə vaxt itirilməməlidir. Yenidoğulmuş, xüsusilə də ilk üç ayda körpələrin immun sistemi çox güclü olmadığından, hərarət zamanı həkimə müraciət edilməlidir. Həkimə müraciət etmədən körpəyə heç bir dərman verilməməli və hərarət infeksiya ilə nəticələnə biləcəyini nəzərə alaraq, hərarətə laqeyd yanaşmaq olmaz. İlk üç ayda körpələrin bədənləri infeksiyalarla mübarizə aparacaq qədər güclü olmaya bilər.
